Nhân tài – một thuật ngữ nghe qua có vẻ quen thuộc, nhưng liệu bạn đã thật sự hiểu đúng về nó? Thường khi đăng tuyển dụng, các doanh nghiệp đều mở đầu bằng câu quen thuộc: “Chúng tôi cần nhân tài”. Với mong muốn tìm kiếm những người giỏi nhất, có thể đồng hành và giúp doanh nghiệp phát triển nhanh chóng và bền vững, doanh nghiệp nào cũng khao khát có nhân tài trong đội ngũ. Nhưng thực tế, việc hiểu đúng “nhân tài” là ai và đặt họ vào đúng vị trí mới là chìa khóa cho thành công.
Hãy thử tưởng tượng một công ty mời một “siêu sao” trong ngành về làm việc, người đó từng tạo ra những thành công vang dội ở nơi khác. Nhưng kỳ vọng lớn bao nhiêu, thì kết quả lại trái ngược: họ chỉ hoàn thành công việc ở mức bình thường, không có đột phá. Tại sao lại như vậy?
Nhân tài phải đặt đúng chỗ mới phát huy hết khả năng. Đây là điều tôi nhận ra sau nhiều năm nghiên cứu, học hỏi từ các chuyên gia. Không có “nhân tài toàn diện” mà chỉ có nhân tài trong từng lĩnh vực cụ thể. Đặt họ vào đúng vai trò phù hợp, họ sẽ tỏa sáng; ngược lại, đặt sai chỗ, tiềm năng của họ sẽ không bao giờ được khai thác triệt để.
Chân dung của một nhân tài được tạo thành từ 5 yếu tố quan trọng. Đây là những gì tôi đã đúc kết trong quá trình phỏng vấn và tuyển dụng nhân sự:
1. Kiến thức – 5% tỷ trọng
Kiến thức là điều kiện cần nhưng không phải là yếu tố quyết định cho sự thành công trong công việc. Khi một nhân sự vào một vị trí, kiến thức họ mang theo chỉ chiếm khoảng 5% tỉ trọng của sự thành công. Vì sao? Kiến thức luôn thay đổi, và nếu không được liên tục bổ sung, nó sẽ trở nên lỗi thời rất nhanh.
Ví dụ, một nhân viên IT giỏi về một ngôn ngữ lập trình, nhưng nếu không liên tục cập nhật kiến thức về các công nghệ mới, thì sau vài năm, kỹ năng đó có thể không còn hữu dụng nữa. Điều này giống như việc học bơi: bạn biết cách nổi trên mặt nước, nhưng nếu không rèn luyện, bạn sẽ không bao giờ trở thành một vận động viên bơi lội xuất sắc.
2. Kỹ năng – 25% tỷ trọng
Kỹ năng là yếu tố quan trọng giúp nhân tài biến kiến thức thành hành động cụ thể. Không chỉ biết, họ phải làm được. Một nhân viên bán hàng có kiến thức tốt về sản phẩm, nhưng nếu không có kỹ năng giao tiếp, đàm phán, thì khả năng bán hàng cũng sẽ bị hạn chế.
Hãy tưởng tượng một đầu bếp giỏi nắm vững lý thuyết nấu ăn nhưng không thể biến kiến thức đó thành các món ăn ngon. Kỹ năng là thứ giúp họ biến những công thức trong sách vở thành hương vị thực tế.
3. Thái độ – 70% tỷ trọng
Thái độ là yếu tố quan trọng nhất. Dù bạn có kỹ năng và kiến thức, nhưng nếu thái độ không nghiêm túc, không trách nhiệm, thì kết quả cuối cùng vẫn sẽ không như mong đợi.
Ví dụ, bạn có thể thấy một nhân viên chăm chỉ, luôn đến đúng giờ, luôn hoàn thành công việc với tinh thần hết mình, dù kỹ năng không phải là vượt trội. Nhưng với thái độ cầu tiến và quyết tâm, họ sẽ không ngừng phát triển và cuối cùng đạt được thành công vượt trội hơn những người chỉ dựa vào tài năng bẩm sinh.
4. Sức khỏe
Sức khỏe là nền tảng của mọi hoạt động. Một nhân tài với đầy đủ kiến thức, kỹ năng, thái độ nhưng thiếu sức khỏe thì cũng không thể duy trì hiệu suất lâu dài.
Hãy nhìn vào các vận động viên thể thao, họ không chỉ cần kỹ thuật tốt mà còn cần sức khỏe để duy trì cường độ tập luyện cao. Nếu bạn muốn thành công trong sự nghiệp, việc chăm sóc sức khỏe của bản thân cũng quan trọng không kém.
5. Văn hóa
Cuối cùng, văn hóa phù hợp là yếu tố gắn kết nhân tài với doanh nghiệp. Đừng kỳ vọng một “nhân tài” xuất sắc ở công ty khác sẽ thành công ở công ty bạn nếu văn hóa hai bên không tương thích. Văn hóa doanh nghiệp giống như chất keo dính kết nối tất cả các nhân viên lại với nhau, tạo ra một sức mạnh tập thể.
Ví dụ, nếu một công ty có văn hóa làm việc nhóm nhưng nhân viên mới lại quen làm việc độc lập, thì rất khó để họ hòa nhập và phát huy tối đa năng lực của mình. Hoặc ngược lại, một người làm việc rất tốt trong môi trường áp lực cao, nhưng khi chuyển sang một doanh nghiệp có văn hóa nhẹ nhàng, ít cạnh tranh, họ sẽ cảm thấy lạc lõng.
Kết luận
Tôi đã áp dụng những yếu tố này vào quá trình tuyển dụng nhân sự của mình. Và thực tế cho thấy, việc tìm ra nhân tài không khó, nhưng đặt đúng họ vào vị trí phù hợp mới là thách thức. Nhớ rằng, không có nhân tài toàn diện, chỉ có nhân tài phù hợp với từng lĩnh vực. Chỉ khi nhân tài được phát huy đúng khả năng của mình trong môi trường thích hợp, họ mới thực sự tỏa sáng.
Hy vọng qua bài viết này, bạn sẽ có cái nhìn rõ ràng hơn về khái niệm “nhân tài” và biết cách khai thác tiềm năng của họ để mang lại giá trị tối đa cho doanh nghiệp của mình.
Nguyễn Quốc Trung – Tác giả, doanh nhân, nhà đào tạo tư vấn chiến lược Marketing và bán hàng đa kênh.